Gwinea Równikowa: Język, który ignoruje prawa człowieka

W czerwcu, w Angoli, 16. Zwyczajne Zgromadzenie Rady Ministrów Wspólnoty Państw Portugalskojęzycznych (Comunidade de Países de Língua Portuguesa lub CPLP), rozważy kwestię wstąpienia Gwinei Równikowej do wspólnoty. Sprawozdanie przygotowane przez misję CPLP, która odwiedziła jej stolicę, Malabo, w dniach 4-5 maja, stanowić będzie podstawę przyjęcia państwa, którym od 1979r kieruje Teodoro Obiang.

Według strony internetowej CPLP, warunkami jakie należy spełnić były efektywne użycie języka portugalskiego w systemie edukacyjnym danego państwa oraz przestrzeganie zasad kierunkujących organizacji, takich jak „wyższość pokoju, demokracji, przepisów prawa, praw człowieka oraz sprawiedliwości społecznej”.

 

Luanda 2010 - Eighth Meeting of Countries of the Portuguese Speaking Community. Photo by MRE Brasil on Flickr (CC BY-NC-SA 2.0)

Luanda 2010 – 8. Zgromadzenie członków Wspólnoty Państw Portugalskojęzycznych. Zdjęcie MRE Brasil na Flickr (CC BY-NC-SA 2.0)

Czy język tworzy więzi?

O único território verdadeiramente humano é o da Língua. Deixemos pois este espaço livre da opressão dos interesses, deixemos comunicar as línguas, os homens, os povos.

Jedynym tak naprawdę ludzkim terytorium jest język. Pozwólcie nam pozostawić to miejsce wolnym od ucisków związanych z wpływami, pozwólcie na porozumiewanie się między różnymi językami, ludźmi, narodami.
Skomentowała Joana Ruas na blogu O que fica do que passa (Co pozostaje po tym co przemija), w artykule zatytułowanym “CPLP, Guiné Equatorial Guinea & Ca; Petroleum or Platonic Love?” (“CPLP, Gwinea Równikowa; Ropa Naftowa czy Platoniczna Miłość?”).

Justino Pinto de Anderade z bloga Angola Resistente mówi w jaki sposób “Portugalczycy stali się pierwszymi europejskimi żeglarzami, którzy dotarli, w 1471r, na terytoria zajmowane dzisiaj przez Gwineę Równikową”:

 

acharam a ilha de Bioko, a que depois chamaram Ilha Formosa, e também Fernando Pó. (…)
do ponto de vista histórico, houve, sim, um contacto da Guiné-Equatorial com a língua e a cultura portuguesas. Poderão, pois, ter restado ainda ténues reminiscências desse contacto, que justifiquem alguma nostalgia da língua e da cultura desaparecidas. Mas, depois, impôs-se o espanhol. A presença da língua francesa como língua oficial deve-se, sobretudo, às ligações fronteiriças que a Guiné-Equatorial tem com o Gabão e os Camarões – países francófonos – e a uma presença remota dos franceses nos seus territórios, também por ocasião do tráfico negreiro.

 

znaleźli wyspę Bioko, którą nazwali później Ilha Formosa oraz Fernando Pó. (…) z historycznego punktu widzenia rzeczywiście istniało powiązanie pomiędzy Gwineą Równikową a językiem i kulturą portugalską. Dlatego też pozostały nieznaczne ślady tych kontaktów, które mogłyby usprawiedliwić pewnego rodzaju nostalgię po języku i kulturze, która zniknęła. Następnie narzucono język hiszpański. Obecność języka francuskiego jako języka urzędowego zawdzięcza się graniczeniu Gwinei Równikowej z Gabonem i Kamerunem – państwami francuskojęzycznymi – a także dawnej obecności Francji na terytorium Gwinei, gdzie odbywał się handel niewolnikami.

Brazylijski dziennikarz Michell Niero z bloga O Patifundio dodaje, że “Gwinea Równikowa, kraj latynoski, ‘mówi’ po hiszpańsku od 2008r za sprawą dekretu”:

tornou[-se] membro observador mesmo com uma população ínfima falando fá d’ambô, idioma crioulo com base lexical portuguesa.

 

Stała się ona obserwującym członkiem z bardzo małą populacją osób posługujących się fá d'ambô, językiem, którego podstawy leksykalne leżą w języku portugalskim.

Tak więc, jeżeli nie język to co sprawia, że Gwinea Równikowa ma należeć do Wspólnoty Państw Portugalskojęzycznych?

 

“Petrodyktatura”

Według opinii mozambickiego bloga Debates e Devaneios (Debaty i Fantazje):

Wstąpienie Gwinei Równikowej do Wspólnoty Państw (domniemanie) Portugalskojęzycznych jako jej pełnoprawnego członka ma związek tylko i wyłącznie z ropą naftową, gdyż inne podstawowe powody takie jak język, demokracja czy prawa człowieka są zwyczajnie farsą. (…) Czy w Gwinei Równikowej panuje dyktatura? Oczywiście, że tak, sir. Jednak co się stanie jeśli znajdzie się ona w posiadaniu ropy, która jest dobrem znacznie ważniejszym od praw człowieka?

Ideę tę popiera Henrique Sousa z bloga O que fica do que passa, dla którego to członkostwo “nie ma sensu”, biorąc pod uwagę fakt, że “nie jest to kraj portugalskojęzyczny” a raczej “petrodyktatura”. Zgadza się z pisarzem i politykiem Manuelem Alegre, który użył tych samych słów.

Luba Beach Boys. Photo by John & Mel Kots on Flickr (CC BY-NC-ND 2.0)

Chłopcy na plaży miasta Luba. Zdjęcie John & Mel Kots na Flickr (CC BY-NC-ND 2.0)

Blog El Bonsai de la Información (Informacje Bonsai) w 2008r lekceważy “argumenty historyczne i lingwistyczne”, które przekonały “trzech silnych członków” CPLP – Portugalię, Angolę i Brazylię oraz opisuje łatwość z jaką interesy przemysłu naftowego zagłuszają prawa człowieka:

Con la valiosa ayuda de Libia, autorizada por el líder Muammar Gaddafi, aliado histórico de Obiang Nguema, a inicios de este año una delegación portuguesa visitó Malabo, capital de Guinea Ecuatorial. Angola celebró los primeros convenios hace cinco años y Brasil comienza a explotar un bloque promisorio en off-shore.

 

Z cenną pomocą Libii, zaaprobowaną przez przywódcę Muammara Gadaffiego, historycznego sojusznika Obianga Nguema, portugalska delegacja odwiedziła Malabo, stolicę Gwinei Równikowej. Angola świętowała pierwsze porozumienia 5 lat temu a Brazylia rozpoczęła badanie obiecujących terenów przybrzeżnych.

Zasady kierunkujące: #KLAPA

Zasadami przewodnimi w CPLP są “wyższość pokoju, demokracji, przepisów prawa, praw człowieka oraz sprawiedliwości społecznej” (artykuł 5), co podkreślone jest w artykule na stronie internetowej CPLP, który odnosi się do ewentualnego przyjęcia Gwinei Równikowej do wspólnoty.

Już w 2010r, sama możliwość przyłączenia Gwinei Równikowej do CPLP jako 9. państwa – po Portugalii, Brazylii, Angoli, Mozambiku, Republice Zielonego Przylądka, Gwinei Bissau, Wyspach Świętego Tomasza i Książęcej oraz Timorze Wschodnim – doprowadziła do mobilizacji obywateli i organizacji społeczeństwa obywatelskiego w krajach portugalskojęzycznych do wystąpienia przeciwko włączeniu tego kraju do wspólnoty. Głównym powodem było nieprzestrzeganie zasad kierunkujących CPLP, jako że w kraju tym nieustannie narusza się prawa człowieka.

Petycja “Guiné Equatorial na CPLP não!” (Nie! dla Gwinei Równikowej w CPLP!) stworzona w 2010r przez Amnesty International w Portugalii i przypomniana ostatnio na Blog 19, wnioskowała o wprowadzenie:

 

National Commission on Human Rights of Equatorial Guinea. Screenshot of a video about poverty and rights abuse amid oil wealth, on Youtube by CSMonitor100 (The Christian Science Monitor)

Narodowa Komisja na rzecz Praw Człowieka Gwinei Równikowej. Screenshot z filmu o ubóstwie i naruszaniu praw człowieka wśród bogactwa pochodzącego z przemysłu naftowego, Youtube, CSMonitor100 (The Christian Science Monitor)

condições relativamente aos abusos flagrantes da liberdade de expressão e à comprovada repressão da sociedade civil do país.

zastrzeżeń odpowiednich dla rażących nadużyć związanych z wolnością słowa i  represji na społeczeństwie obywatelskim w kraju.

Brak wolności słowa, naruszanie praw człowieka czy nieprzestrzeganie przepisów prawa były przedmiotem sprawozdań sporządzonych przez Freedom HouseAmnesty International w bieżącym roku.

Celestino Bacale z Convergencia Para a Democracia Social (Konwergencja na rzecz Demokracji Sołecznej), jedynej partii opozycyjnej obecnej w parlamencie, potwierdził, że reżim w dalszym ciągu narusza prawa człowieka, i wstąpienie do CPLP nie będzie miało na to żadnego wpływu. W komunikacie prasowym, Ruch na rzecz Samostanowienia Narodu Wyspy Bioko, utrzymuje, że prezydent Teodoro Obiang ma nadzieję na “szkodliwe wykorzystanie tej dostojnej instytucji na własny użytek co pomogłoby mu zdusić echa barbarzyństwa i nadużywania praw człowieka, gdyż w swoim kraju przetrzymuje on więźniów politycznych.” Podkreśla również, że:

 

Admitirle en la CPLP es animar al dictador guineano a seguir perpetrando daños contra los pueblos de Guinea Ecuatorial.

Powodem przyjęcia Gwinei do CPLP jest wzmocnienie pozycji dyktatora, aby mógł on dalej szkodzić narodowi Gwinei Równikowej.

Decyzja o przyjęciu tego kraju może zostać podjęta podczas 9. Konferencji Szefów Państw o Rządów CPLP, która odbędzie się w Mozambiku w 2012r. Justino Pinto de Andrade z bloga Angola Resistente wierzy, że “problem wstąpienia Gwinei Równikowej sprowokuje do ponownego przemyślenia prawdziwych powodów istnienia CPLP”:

Que tipo de Comunidade a organização persegue: Será um qualquer modelo de integração? (…) Será a CPLP apenas um palco de concertação política e diplomática, para facilitar a tomada de determinadas posições comuns na arena internacional? Será uma via para a promoção da língua portuguesa e de culturas afins? Será um mecanismo de protecção dos interesses de cidadãos de uns países dentro dos outros países membros? Será um expediente para a facilitação da promoção de negócios?

Jakiego rodzaju wspólnotą jest ta organizacja: Czy będzie to model dowolnego członkostwa? (…) Czy CPLP będzie jedynie platformą unii dyplomatycznej i politycznej, która ułatwi zdobycie określonych pozycji na arenie międzynarodowej? Czy będzie stanowić drogę do promocji krajów portugalskojęzycznych i ich kultury? Czy będzie mechanizmem, który będzie chronił interes obywateli krajów członkowskich……? Czy będzie ułatwiała promocję biznesu?
artykuł ten został napisany wspólnie z Ana Lúcia Sá.

Rozpocznij dyskusję

Autorzy, proszę Zaloguj »

Wskazówki

  • Wszystkie komentarze są moderowane. Nie wysyłaj komentarza więcej niż raz, gdyż może to zostać zinterpretowane jako spam.
  • Prosimy, traktuj innych z szacunkiem. Komentarze nieprzywoite, obraźliwe lub atakujące inne osoby nie będą publikowane.