Nazwy prowincji Afganistanu w języku paszto. Tadżykowie oraz inne mniejszości posługujące się językiem dari obawiają się, że wskutek dominacji politycznej Pasztunów również ich język zostanie zdominowany przez paszto. Źródło: Wikipedia.

Salahuddin Rabbani, nowy minister spraw zagranicznych Afganistanu i syn zamordowanego w zamachu prezydenta Burhanuddina Rabbaniego, spotkał się z falą krytyki za rozpoczęcie swojej przemowy do afgańskiego parlamentu w języku paszto. Najzacieklej ministra skrytykowali jego mówiący w dari współplemieńcy, którzy uznali ten akt za zdradę ich ojczystego języka.

Paszto i dari to, zgodnie z konstytucją, dwa języki urzędowe Afganistanu. Przez ostatnie dwieście lat tylko dwóch przywódców kraju — Habibullah Kalakani i Burhanuddin Rabbani — było Pasztunami, a język dari (lokalna nazwa języka perskiego), jest częściej używany w formie pisemnej niż pasztuński. Dari wybrało również kilka nie-pasztuńskich grup etnicznych, w tym mniejszość tadżycka, z której wywodzi się Rabbani.*

Krótko po przemówieniu z 27 stycznia Abdullatif Pedram, Tadżyk, przywódca Narodowej Partii Kongresu Afganistanu, napisał szeroko rozpowszechniony post na Facebooku, w którym krytykuje koalicyjny rząd kraju, nazywając go “nielegalnym” i “antykonstytucyjnym”. Salahuddin Rabbani “zdradził [swój] język ojczysty oraz kulturę perską,” dodaje Pedram.

Abdullatif Pedram. Zdjęcie z jego strony na Facebooku.

وقتی آقای صلاح الدین نیمه ی اول سخنرانی اش را به زبان پشتو متبرک می سازد،معنایش این است که زبان پشتو زبان اول این سرزمین است. نمایندگان کشورهای خارجی هم بر همین اساس به یقین می رسند. نام این کار خیانت به زبان مادری وفرهنگ غنامند فارسی است در روایات است که امام ابو حنیفه (رح)گفته بود میشود به این زبان نماز خواند.(دکترسروش) نامش تسلیم طلبی و بی همتی است. من به همه ی زبان های وطنم احترام می گذارم و آنهارا دوست میدارم منجمله زبان پشتورا. اما بحث عدالت خواهی چیزدیگری است زبان فارسی اکثریت زبانی است.

Gdy Salahuddin zaczyna pierwszą część przemówienia w paszto, to znaczy, że paszto jest pierwszym językiem tego kraju. Na tej podstawie do podobnych wniosków dojdą przedstawiciele innych krajów. Jest to przejaw niewierności w stosunku do [jego] języka ojczystego oraz bogatej kultury perskiej… Szanuję i kocham wszystkie języki mojego kraju, w tym paszto. Ale tutaj chodzi o sprawiedliwość. Perski jest językiem większości (w Afganistanie).

Wiele osób zgodziło się z tym stwierdzeniem:

ﺟﻨﺎﺏ ﺩاﻛﺘﺮ ﺻﺎﺣﺐ ﺩﻗﻴﻖ ﻓﺮﻣﻮﺩﻳﺪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎﻱ ﻛﻪ ﻫﻮﻳﺖ ﺧﻮﺩ ﺭا ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻗﺮاﺭ ﺩﻫﺪ ﭼﻪ ﺗﻮﻗﻊ اﺯ اﻥ ﺩاﺷﺖ.

Drogi Doktorze. Ma Pan rację. Czego innego można spodziewać się po kimś, kto handluje swoją tożsamością?

Inni oskarżyli Pedrama o nacjonalizm. Ahmad Wali Hakimi zbeształ go:

جناب پدرام حیف تحصیل وعمرگران بهایتان که به این پوچ وبیهوده میگذرانی تو خاین ملی هستی تو شخص مریض هستی خداکند مریضی شما ساری نباشد

Panie Pedram, szkoda, że marnuje Pan swoje wykształcenie i swoje cenne życie na tak bezużyteczne rzeczy. Zdradził Pan naród, jest Pan chorym człowiekiem…

Kolejny uczestnik dyskusji, Fazl Azizi, przypomniał o podwójnym obywatelstwie nowego ministra spraw zagranicznych, które było czynnikiem wstrzymującym jego nominację:

باید به زبان انگلیسی صحبت میکرد .تابعیت انگلیس داشت.

Skoro ma brytyjskie obywatelstwo, mógł przemawiać po angielsku.

W rzeczywistości afgańskie media doniosły [en], że niższa izba parlamentu zatwierdziła cofnięcie brytyjskiego obywatelstwa Rabbaniego w dniu 26 stycznia, co pozwoliło na zaprzysiężenie go jako ministra spraw zagranicznych dzień później. Jednak afgański parlament musi jeszcze podjąć decyzje dotyczące ponad połowy kandydatów na ministrów nominowanych przez prezydenta Ashrafa Ghaniego, spośród których wielu również posiada podwójne obywatelstwo. 

Zarówno Ghani, który określa się jako etniczny Pasztun, jak i jego dotychczasowi rywale o fotel prezydencki, starali się podczas ubiegłorocznej kampanii prezydenckiej [en] budować etnicznie zróżnicowane koalicje. Ghani włączył do swojej ekipy Ahmada Zia Massouda [en] – Tadżyka, brata legendarnego dowódcy Sojuszu Północnego Ahmada Shaha Massouda. Wielu Tadżyków skrytykowało Ahmada Zia Massouda za trzymanie strony Ghaniego zamiast jego rywala Abdullaha Abdullaha, o mieszanym, pasztuńsko-tadżyckim pochodzeniu, który był jednym z najbliższych przyjaciół Ahmada Shaha Massouda, nim ten został zamordowany w 2001 roku.

Rabbani, który był ambasadorem Afganistanu w Turcji w roku 2011, zdobył wykształcenie za granicą i jest uważany za technokratę, pomimo silnych powiązań plemiennych z Tadżykami poprzez osobę swojego zmarłego ojca. Rozpoczynając przemówienie w języku paszto, Rabbani chciał prawdopodobnie załagodzić etniczne i lingwistyczne podziały kraju. Wygląda jednak na to, że zamiast tego doprowadził do ich pogłębienia.