Sara Joffré (2009). Zdjęcie z serwisu Flickr udostępnione przez użytkownika Diega Rojasa. (CC BY-NC-SA 2.0).

Sara Joffré González, renomowana postać w peruwiańskim przemyśle teatralnym, umarła 17 grudnia 2014 r. Miała 79 lat.

Przyszła dramaturg urodziła się w Callao 16 listopada 1935 r. Na profilu opublikowanym przez Agencję NaN na cztery lata przed śmiercią Joffré, można wyczytać, że kobieta wzbudzała podziw już jako małe dziecko:

Tenía apenas dos años cuando conoció los aplausos y le gustaron. Acompañaba a la escuela a su hermana mayor. “No tenían dónde dejarme”, recuerda […] “Mi hermana tenía que decir un poema y se olvidó la letra. Salió tres veces. Era una fiesta importante, porque celebrábamos la independencia de Panamá. Alguien me empujó y yo recité La huerfanita harapienta. Como estaba más flaca que ahora creyeron que me refería a mí”.

Miała zaledwie dwa lata kiedy poznała czym jest publiczne uznanie i spodobało jej się to. Zwykła chodzić do szkoły ze starszą siostrą i tak to wspominała: „Moi rodzice nie wiedzieli gdzie mnie zostawić. Pewnego razu moja siostra musiała na głos odczytać wiersz i zapomniała kilku wersów. Zgubiła się trzy razy, a to był ważny dzień – świętowaliśmy niepodległość Panamy. Ktoś mnie wypchnął i przeczytałam na głos utwór The ragged little orphan. A jako że byłam drobniejsza niż obecnie, wszyscy myśleli, że mówię do siebie.”

Sara Joffré wystawiła swoją pierwszą sztukę w Theater Club of Peru, a zaraz po tym otrzymała stypendium na studia w Europie. Tam odkryła utwór „Kariera Artura Ui” Bertolta Brechta, który wywarł na nią duży wpływ. Od tamtej pory krytyka społeczeństwa bardzo często pojawiała się w dziecięcych sztukach artystki. Po powrocie do Peru, założyła Homer Theater of Cricket (1963). 

W 1974 r. dramaturg zorganizowała prawdopodobnie najważniejszą konferencję w Peru dotyczącą teatru. Zgromadziła narodowe grupy teatralne, z których później powstały ikoniczne Cuatro Tablas i Yuyachkani. Dzięki tej inicjatywie Joffré została uznana za kamień węgielny dramaturgii peruwiańskiej. 

Artystka zajmowała się również redagowaniem dzieł innych autorów oraz krytyką teatralną. Utwory dramatyczne jej autorstwa to m.in. „Lope's Daughter”, „Flowery Girl”, „Camille Claude”, „Plays for the Scene”, „Seven Plays for the Scene” i drugie wydanie jej książki „Theater stories for children”. Na YouTubie można znaleźć niektóre z tych inscenizacji i zaobserwować charakterystyczne cechy i kolory, jakie pojawiają się w utworzonym przez Joffré dziecięcym świecie.

Jej śmierć wstrząsnęła środowiskiem peruwiańskiego teatru i wiele miejscowych osobistości wyraziło żal spowodowany jej odejściem.

Eduardo Adrianzén, pisarz oraz producent filmowy i teatralny, uczcił pamięć artystki na Twitterze:

El teatro de duelo: se fue Sara Joffré, dramaturga, maestra, editora, animadora cultural. No existe teatrero peruano que no le deba mucho

— Eduardo Adrianzén (@AdrianzenEduard) diciembre 17, 2014

Teatr jest w żałobie, Sara Joffré odeszła. Dramaturg, edytor, nauczycielka, gospodarz kultury. Nie ma takiego peruwiańskiego teatru, który by jej czegoś nie zawdzięczał.

Dramaturg César de María także skomentował śmierć Joffré:

Ha muerto Sara Joffré, dramaturga y directora, ejemplo de trabajo y creatividad. Hizo mucho, con ganas y bien.

— Cesar De Maria (@superpopper) diciembre 17, 2014

Zmarła Sara Joffré — dramaturg, reżyser, przykład pracy i kreatywności. Wiele zdziałała, przy czym wykonywała swoją pracę dobrze i z entuzjazmem.

Peruwiańskie Stowarzyszenie Autorów i Kompozytorów Piosenek (The Peruvian Association of Authors and Songwriters) także zamieściło swój komentarz:

Ha fallecido Sara Joffré, dramaturga y entusiasta promotora del teatro peruano. http://t.co/MCqUr981Ss

— APDAYC (@apdaycperu) diciembre 17, 2014

Zmarła Sara Joffré, dramaturg i entuzjastka promowania peruwiańskiego teatru. http://t.co/MCqUr981Ss

Pojawiło się jeszcze wiele wyrazów uznania:

Continúan los homenajes a Sará Joffré. Hoy una nota en @peru21pe http://t.co/5vCsS3s5j0

— Casa de Literatura (@casaliteratura) diciembre 19, 2014

Wciąż napływają nowe komentarze, w których ludzie oddają hołd Sarze Joffré. Fragment z miejscowego dziennika. @peru21pe http://t.co/5vCsS3s5j0

Anoche, emotivo homenaje a la gran Sara Joffré luego de un maravilloso inicio de temporada de los eternos Músicos… http://t.co/DIZGrnrXLl

— Wayqui-Narrador Oral (@elwayqui) diciembre 19, 2014

Wczorajszej nocy, po wspaniałym otwarciu nowego sezonu, oddano piękny hołd Sarze Joffré. http://t.co/DIZGrnrXLl

Este sábado estaremos en vivo recordando a la gran Sara Joffré… pic.twitter.com/mt18JDjuoZ

— El Teatro de mi Vida (@teatrodemivida) diciembre 19, 2014

W sobotę wspomnimy niezwykłą Sarę Joffré… pic.twitter.com/mt18JDjuoZ

Sara Joffré była znana z tego, że nie zależało jej na pochwałach. Oto komentarz, który dramaturg César de María opublikował na Facebooku:

No pidan homenajes ni ceremonias de, por ejemplo, el Ministerio de Cultura, porque Sara les tiraría su homenaje por la cara. Les cuento una anécdota: un grupo de teatro le organizó […] un reconocimiento público por sus muchos años teatrales. Sospecho que Sara aceptó a regañadientes. En un momento determinado, con el teatro llenecito, los organizadores anuncian como super-sorpresa la llegada del alcalde de Bellavista […]. Sara, en el centro del escenario, no aplaudió, se incomodó, torció el cuello, apuntó al cielo con el mentón y cuando el alcalde se acercó a darle el diploma […] ella, sin tocarlo siquiera, pidió el micro y le soltó algo así, con el desprecio y la potencia con que podía decir las verdades más duras: “oiga señor, con lo sucio que está el distrito, con la cantidad de piletas y cochinadas en las que se gastan la plata y con todos esos manejos que los vecinos conocemos… usted que no hace NADA por la cultura ¿va a venir a homenajearme a mí? Por favor, váyase ahora mismo…

Nie proście o wyrazy uznania ze strony chociażby Ministerstwa Kultury, ponieważ Sara rzuciłaby je wam z powrotem prosto w twarz. Opowiem wam historię. Pewna grupa teatralna […] postanowiła publicznie uhonorować wieloletnią współpracę Sary z teatrem. Ona zaakceptowała pomysł, ale niechętnie. Kiedy nadszedł moment ceremonii, w zatłoczonym teatrze organizatorzy ogłosili meganiespodziankę – przyjazd burmistrza Bellavisty (dzielnica Callao, tam gdzie odbywała się uroczystość) […]. Sara stała na środku sceny i nie klaskała — była zakłopotana. Obróciła głowę i zadarła do góry brodę. Kiedy burmistrz do niej podszedł, żeby wręczyć jej dyplom […] poprosiła o mikrofon, nie dotykając nawet dyplomu, a następnie z całą pogardą na jaką ją było stać, powiedziała nieprzyjemną prawdę: „Posłuchajcie mnie, z tą obskurną dzielnicą, z fontannami i innymi brudnymi rzeczami, na które wydajecie pieniądze, o czym mieszkańcy bardzo dobrze wiedzą… wy, którzy nie robicie NIC dla kultury, wy oddajecie mi hołd? Proszę, wyjdźcie natychmiast… 

Żegnaj Saro.